Osteopatia to przede wszystkim holistyczne podejście do pacjenta – dba się tu o jego całościową kondycję, włącznie z systemem nerwowym i związanymi z nim objawami psychofizycznymi. Dla osteopatii istotnym jest połączenie między problemami w obrębie układu mięśniowo-szkieletowego, a towarzyszącymi im zaburzeniami układu krwionośnego, neurologicznego i immunologicznego.
Terapeuta wykrywa zaburzenia ruchomości, napięcia i konsystencji tkanek budujących układ kostno-mięśniowy oraz znajduje ich pierwotne przyczyny. Badanie obejmuje szczegółowy wywiad, oględziny, palpację oraz testy ruchomości całego ciała (zakresy ruchów, napięcie, analiza postawy ciała), jeśli pacjent posiada dodatkowe badania w postaci zdjęcia RTG czy rezonansu magnetycznego, to one również są analizowane. Pacjent zostaje zakwalifikowany do terapii lub odesłany do innego specjalisty, w celu pogłębionej diagnostyki.
Po ustaleniu mechanizmów, które mogą uruchomić procesy samoleczenia, terapeuta stosuje odpowiednie, zawsze bezpieczne, techniki manualne, dostosowane indywidualnie do stanu zdrowia chorego.
Wśród podstawowych założeń osteopatii wymienia się holistyczne podejście do człowieka, możliwość samoregulacji, integralność struktury i funkcji oraz istotność cyrkulacji płynów. Wykorzystując te zasady, terapeuta przystępuje do procesu diagnostycznego. Jego składowymi są: anamneza, czyli wywiad, badanie neurologiczne, ortopedyczne oraz typowo osteopatyczne. W przypadku wątpliwości, niejednoznacznych wyników czy konieczności dokładniejszego różnicowania może zaistnieć konieczność wykonania badań obrazowych oraz laboratoryjnych.